Szeroko rozumiany hazard, a więc wynalazek ludzki będący wyrazem ich ekspresji, pojawiał się w najróżniejszych historycznych epokach. Od starożytności (Egipt, Rzym, Mezopotamia, Chiny), przez średniowiecze, boom w Las Vegas przypadający od 1931 roku, po erę igamingu, która dziś na nowo definiuje gry losowe w przestrzeni świata. Dzieje się tak, ponieważ hazard zajmował w kulturze szczególne miejsce – to nie tylko proste narzędzie do umilania sobie wolnego czasu, ale w dużej mierze odzwierciedlenie naszej natury. To opowieść o człowieku, który ma skłonność do podejmowania ryzyka, poszukuje fortuny, jest emocjonalny, bywa autodestrukcyjny.
Tym razem będzie o hazardzie w ujęciu kulturowym oraz historycznym. Wszak kontekst gier losowych na przestrzeni wieków miał duży wpływ na sztukę, jak również literaturę, film, media, po współczesne technologie, o których pisze serwis Roulette77. Współczesny hazard to Live Ruletka, poker online, a także liczne sloty. Świat przyśpieszył, a wraz z nim zrobiły to także kasyna, które dziś dostępne są również w internecie. W niniejszym tekście będzie między innymi właśnie o tym.
Hazard w ujęciu historycznym
To zadziwiające, że już starożytne cywilizacje szukały codziennej rozrywki w grach losowych, co dobitnie pokazuje jak niewiele zmieniliśmy się na przestrzeni nawet tysięcy lat. Był on silnie związany między innymi z licznymi rytuałami, religią, wróżbami, dlatego tak mocno zakorzenił się w ówczesnej kulturze. Możliwości nie było nazbyt wiele, bo najczęściej konstrukcja takiej gry ograniczała się do prostej planszy i kości do gry, które w tamtych czasach były wykonywane z drewna, marmuru lub kości.
Poniżej prezentujemy zestawienie tych gier hazardowych, o których istnieniu wiemy.
| Nazwa gry / Region | Opis | Czas i miejsce |
| Gra królewska z Ur | Planszowa gra na punkty, której przebieg zależał od rzutu czterema piramidalnymi kośćmi. | ok. 2600 p.n.e., Mezopotamia |
| Kości do gry | Proste kości z kostek zwierząt lub gliny, używane do wróżb i rozrywki. Najstarsze pochodzą z grobowców. | ok. 3000 p.n.e., Mezopotamia, Egipt |
| Ludus duodecim scriptorum | Rzymska gra planszowa podobna do tryktraka. Wynik zależał od rzutu trzema kośćmi. | ok. I w. n.e., Imperium Rzymskie |
| Senet | Egipska gra planszowa o znaczeniu religijnym, symbolizująca podróż duszy. Ruchy pionków opierały się na rzucie patyczkami. | ok. 3100 p.n.e., starożytny Egipt |
| Loteria | Proste loterie do podziału ziemi lub nagród. Cesarze rzymscy organizowali je, rozdając cenne przedmioty obywatelom. | ok. II w. p.n.e., Imperium Rzymskie |
| Astragal (kość skokowa) | Kości do gry z kości skokowej owcy, mające cztery ściany. Były powszechne w Grecji i Rzymie. | starożytna Grecja i Rzym |
Po zakończeniu starożytności ludzkość absolutnie nie zapomniała o hazardzie. Na przestrzeni lat mogły padać różne konstrukty społeczne, ale na pewno nie te związane z szeroko pojętymi grami losowymi. Tak więc hazard znany był także w średniowieczu, renesansie, czy kolejnych epokach. O ile w czasach starożytnych była to rozrywka przede wszystkim ludzi zamożnych, tak w kolejnych wiekach… zbyt wiele się nie zmieniło. Wszak tą rozrywką pałała się szlachta, a także rycerstwo. Nie mieli łatwo, gdyż Kościół nie zgadzał się na tego typu praktyki. Dodajmy, że hazard przejawiał się wtedy też w ramach zakładów podczas turniejów czy wyścigów konnych.
Na średniowiecze oraz renesans przypada rozkwit gier karcianych, szachów, a w kolejnych wiekach wykształciły się także między innymi:
- Faro
- Baccarat
- Ruletka
- Hazard – angielska gra w kości, prekursor współczesnego crapsa.
Znaczny boom gier hazardowych przypada na XIX wiek i w zasadzie trwa po dziś dzień. Poznaliśmy wtedy automaty do gier, pokera, blackjacka, jak również całą masę innych form losowej rozrywki.
Z kolei pierwsze kasyna zaczęły powstawać już XVII wieku, natomiast dynamiczny rozwój przypada na XIX wiek. To właśnie wtedy świat usłyszał o Monte Carlo w Monako, następnie do głosu doszły inne europejskie miasta, jak choćby Baden-Baden. Jednak to amerykańska rewolucja prawdopodobnie miała kluczowy wpływ na kształt współczesnego hazardu, czego ikoną jest Las Vegas.
Współczesny hazard przeniknął do internetu wykształcając odrębną gałąź rozrywki. Stacjonarne i wirtualne oddziały egzystują często niezależnie od siebie, mają swoje rzesze odbiorców i z całą pewnością nie narzekają na brak obrotów. Kasyna w tradycyjnej formie też zyskały na globalizacji, ponieważ na tego typu rozrywkę otworzyły inne kraje, w tym te azjatyckie, czy afrykańskie. Zaś kasyna online zdecydowanie zdemokratyzowały dostęp do hazardu, gdyż teraz jest on powszechny i w zasięgu rąk nie tylko elit, ale również zwykłych ludzi. Więcej na temat kasyn online można przeczytać w serwisie Roulette77.
Hazard w kulturze
Przez historię doszliśmy do ujęcia kulturowego, jaki z czasem przerodził się w popkulturę. Otóż hazard na przestrzeni wieków był uwieczniany w sztuce na różne sposoby. Od rzeźb i prostych wyrobów, przez literaturę, muzykę, aż po kinematografię.
Wszyscy doskonale znamy książki Fiodora Dostojewskiego. Jedną z nich był „Gracz”, który miał zostać napisany w ciągu miesiąca. W pewnym sensie to opowieść autobiograficzna, gdyż autor tej pozycji był znany ze słabości do hazardu. Obraz obsesji oraz autodestrukcji, ciężki klimat książki, który na stałe wpisał się w kanon literatury. Godna uwagi jest także proza Iana Fleminga, a więc Casino Royale z Jamesem Bondem w roli głównej. Sztuka wizualna to już niezapomniane obrazy na przykład Caravaggio i Paul Cézanne.
Oczywiście również kino przepełnione jest wątkami hazardowymi. Z całą pewnością warto obejrzeć następujące pozycje:
- Casino (1995)
- Casino Royale (2006)
- Ocean's Eleven: Ryzykowna gra (2001)
- Wielka gra (2017)
- Hazardzista (1974)
- Rain Man (1988)
- Krupier (1998)
- 21 (2008)
Podsumowanie
Szeroko pojęty hazard przebył naprawdę długą drogę, by finalnie znaleźć się w cyfrowej rzeczywistości, jaka nas otacza dosłownie z każdej strony. Wystarczy powiedzieć, że globalny rynek hazardowy wyceniany jest dziś na około 100 miliardów dolarów! To mniej więcej tyle, co PKB takich krajów jak Chorwacja czy Kostaryka. Zatem zainteresowanie hazardem w ujęciu globalnym jest wręcz kolosalne, a to z pewnością nie koniec wzrostów, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że na rynek wchodzą coraz to nowsze gry i technologie.
Hazard od wieków fascynuje i jest ekspresją ludzkich potrzeb nawołujących do podejmowania ryzyka. Tak było już w starożytności, tak jest również dziś, w erze kasyn online. Stąd głębokie zakorzenienie się motywu gry oraz zwodniczej fortuny w kulturze. Lecz to też cała masa czerwonych flag skłaniających do refleksji, nie relatywizowania tej formy zagospodarowywania sobie wolnego czasu. Grając trzeba pamiętać, by robić to odpowiedzialnie.
